Camerata Trajectina – Verliefd op Castelein!

Beschrijving

All you need is love — het bezingen van de liefde is van alle tijden. Geen groot dichter of zanger die zijn hart niet heeft uitgestort in mijmerend verlangen. In de kunst kunnen we er niet om heen: de liefde is overal en allesomvattend.

Ook in de laatmiddeleeuwse literatuur speelde liefde een grote rol. In de rederijkerskamers werd de literatuur in wedstrijdvorm gegoten. Wie het mooiste gedicht maakt en dat het best voordraagt wint een zilveren beker en een kan wijn. Een van de grootste woordkunstenaars is Matthijs de Castelein. Zijn liederen gaan over liefde en venijn, over lust en minnepijn. Er is pure hoofse liefde, onverbloemde erotiek, er is bedrog en er is troost. Vlaamse weelde op zijn best. Opvallend is hoe tijdloos de emoties zijn die Castelein verwoordt.

Geestdriftig en levendig als altijd zal emeritus hoogleraar Frank Willaert, specialist in middeleeuwse minneliederen, tussen de liederen door gedichten voordragen uit Casteleins hoofdwerk: De Conste van Rhetorijcken.

Nico’s Zwanenzang 

Na meer dan 35 jaar van grote betrokkenheid bij ons ensemble, heeft Nico van der Meel aangegeven dat het tijd wordt om te stoppen. Het is zijn wens om af te sluiten met een heel dierbaar project. Nico van deed jarenlang studie naar de Diversche Liedekins van Castelein. Het resultaat was voor het eerst te horen in het Festival Oude Muziek 2021 en wij hernemen dit succesprogramma met alle liefde.

Nico over dit programma:

Toen we in 2019 met Camerata Trajectina op zoek waren naar nieuw repertoire, herinnerde ik me ooit twee liedjes van Matthijs de Castelein te hebben gedaan. Als taalcoach Nederlands bij Opera2day had ik ook al eens een lied van hem onder handen gehad, waarin heel expliciet over seks werd gesproken. Mijn fascinatie was geboren; de 31 liedjes van Matthijs de Castelein die zijn overgeleverd, hebben mij niet meer losgelaten.

Ik begon de bronnen te bestuderen, maakte transcripties van enkele melodieën en las artikelen over Casteleins werk en leven. Ik kwam er snel achter dat de unieke vormen van zijn liederen te danken waren aan een heel eigen werkwijze.  Nog regelmatig valt mijn mond open van verbazing over de vormenrijkdom van de melodieën, over Casteleins taalvermogen en over zijn virtuoos hanteren van het rijm. Verbazingwekkend is het ook dat zijn 24 liefdesliederen heel persoonlijk zijn en allemaal woorden geven aan andere perspectieven op de liefde: er is hoop en wanhoop, verdriet en intens geluk, hoofse liefde en roddelarij, er is spijt en boosheid, er is een vrouw die met kind en al in de steek gelaten is, er is een man die door een hoer aan de kant wordt gezet omdat hij geen geld meer heeft, er is ontrouw en onvoorwaardelijke toewijding, er is kuisheid en seks waar met volle teugen van genoten wordt. 

In het Festival Oude Muziek 2021 stond het Casteleinprogramma van Camerata Trajectina maar liefst vier keer op de rol. Tussen de liederen door droeg Frank Willaert op een levendige manier gedichten voor uit De Const van Rhetorijcken. Voor mij was het grootste compliment dat enkele prominente neerlandici na afloop met elkaar stonden te praten en de conclusie trokken dat Castelein een veel betere dichter was dan iemand van hen ooit had vermoed.